Technika impasto – kiedyś i dziś

Obrazy wykonane w technice impasto posiadają widoczną fakturę farby. Taki efekt uzyskuje się poprzez nakładanie jej grubych warstw. Obrazy stają się wyraziste, niepowtarzalne i ukazują indywidualny charakter twórcy. Technika znana jest od lat i wykorzystywana do dziś, nie tylko do celów malarskich, ale również dekoracyjnych.

Nazwa techniki pochodzi od włoskiego słowa “impasto” co oznacza ciasto. Z kolei pochodzący od tego słowa czasownik “impastare” dosłownie znaczy ugniatać. Odnosi się to bezpośrednio do konsystencji farby i sposobu jej aplikowania. Technika polega na nakładaniu grubych warstw farby tak, by odstawała od gładkiej powierzchni płótna. W ten sposób możesz dowolnie ją modelować poprzez m.in. wyciąganie, rozciąganie lub nadawanie faktury.

Do wykonania techniki tradycyjnie wykorzystywano farbę olejną ze względu na jej gęstą konsystencję i długi czas schnięcia. Dziś możemy zastąpić ją farbą akrylową, pamiętając o dodaniu odpowiedniego medium malarskiego. Bez niego gruba warstwa farby będzie na tyle krucha, że z czasem może po prostu odpaść. Farba akrylowa pozbawiona medium z uwagi na jej szybki czas schnięcia znacząco skróci czas przeznaczony na modelowanie.

Media malarskie

Jeśli zdecydujesz się na realizację techniki impasto przy użyciu farby akrylowej pamiętaj o zaopatrzeniu się w takie medium malarskie jak:

Żel opóźniający do akryli

Dedykowany technice impasto żel spełnia dwie niezbędne funkcje: opóźnia czas schnięcia oraz zwiększa objętość farby. W związku z tym, że farba akrylowa słynie głównie z szybkiego czasu schnięcia, celem żelu jest jego wydłużenie na tyle, by artysta mógł swobodnie pracować nad świeżą nałożoną warstwą, modelując ją bez pośpiechu. Zwiększenie objętości farby akrylowej pozwala na tworzenie faktury, która dodatkowo wzmocni charakter dzieła.

Na uwagę zasługują również masy i pasty modelujące, które można stosować zamiast żelu lub jako dodatek. Nakładamy je bezpośrednio na wybraną powierzchnię, a następnie poddajemy modelowaniu. Na koniec należy pomalować farbą, np. akrylową. Te media umożliwiają nam tworzenie obrazów całościowo wypukłych i częściowo, przez dodanie pojedynczych akcentów. Dostępne są różne rodzaje mas i past modelujących: piaskowa drobnoziarnista, gruboziarnista, o szorstkiej powłoce, pumeksowa, która po wyschnięciu może być poddawana wszelkim obróbkom, tj. nacinanie czy drapanie, masa kryształowa posiadająca widoczny efekt mlecznych kryształów. Tak szeroki asortyment pozwala spełniać najbardziej kreatywne pomysły.

W przypadku stosowania jakichkolwiek mediów malarskich należy pamiętać o tym, że nie stosujemy ich uniwersalnie do każdej farby. Dodajemy jedynie do tej, do której dane medium jest przeznaczone. Ta informacja na pewno znajdzie się w opisie medium na opakowaniu.

Cele techniki impasto

Głównym celem, dla którego narodziła się technika impasto była chęć zaprezentowania jak zachowuje się światło i cień na obrazie. Liczne zgrubienia i zakrzywienia powodują, że światło w atrakcyjny sposób stanowi uzupełnienie obrazu. Sposób nakładania farby techniką impasto dodatkowo przyczynił się do ujawnienia ekspresji twórcy. Po nałożonej farbie możemy ocenić jakim charakterem wyróżnia się twórca, np. czy posiada spokojną osobowość czy jest chaotyczny, działał szybko czy nakładał farbę powoli. Jest to cenna informacja, dzięki której od lat z łatwością możemy odróżnić autorów największych dzieł sztuki.

Impasto kiedyś

Technika popularna była w takich epokach sztuki jak: renesans, barok czy impresjonizm. Możemy ją obserwować wśród dzieł takich artystów jak: Tycjan, Vincent Van Gogh, Rembrant, Rubens czy Frans Hals. Mimo, że początki sięgają aż XVI – XVII wieku, to technika ta z powodzeniem praktykowana jest do dziś.

• 

• 

Impasto dziś

Wielu współczesnych twórców stosuje technikę do wyrażenia swojej ekspresji. David Padworny jest jednym z artystów, który technikę impasto potraktował bardzo dosłownie. Jego obrazy wyróżniają się spośród innych nie tylko ilością nałożonej farby, ale sposobem w jaki farba jest nakładana. Jego twórczość w wyjątkowy sposób prezentuje rozciąganie, modelowanie i “wyciąganie” farby z obrazu. Dzięki tej technice jego obrazy są wyraziste i posiadają pewną moc, która przyciąga i skupia uwagę oglądającego na dłużej.

Technikę impasto możemy spotkać również w sztuce amatorskiej i dekoracyjnej. Nie tylko zdobi obrazy, ale sprawdza się również jako dekoracja wnętrza. Przy jej użyciu możemy dodatkowo ozdabiać przedmioty tj.: wazon czy kubek. Jej imitację zastosować możemy również w pracy z dziećmi lub młodzieżą z wykorzystaniem farby plakatowej. Prace w ten sposób wykonane, co prawda nie będą trwałe, natomiast świetnie sprawdzą się jako ćwiczenie na wyobraźnię.

Technika impasto krok po kroku

KROK 1. Wybierz odpowiednie podłoże

Podłoże ma znaczenie. Wybierając je weź pod uwagę, że farby będzie dużo. Jeśli zdecydujesz się na cienki papier lub brystol, może okazać się, że papier nie utrzyma tak grubej warstwy farby. W ciągu jej schnięcia może ulec zdeformowaniu co w efekcie całkowicie zniszczy obraz. Najlepiej sprawdzi się płótno naciągnięte na blejtram.

KROK 2. Wybierz narzędzie

Tutaj masz pełną dowolność. Zwyczajnie możesz wykorzystać pędzel, jednak zachęcam do eksperymentowania z różnymi narzędziami. Tak to już jest, że wraz z doświadczeniem artysty wzrasta jego apetyt, a w tym chęć świeżego i kreatywnego podejścia do tradycyjnych metod. Dlatego nie obawiaj się chwycić za szpachle malarską czy drewniane szpatułki (rzeźbiarskie). Dzięki nim możesz z łatwością nakładać i dowolnie formować strukturę farby.

Testuj dodatkowo różne narzędzia codziennego użytku. Sama eksperymentuję z różnymi, tj. chociażby widelec plastikowy, dzięki czemu doświadczam nowego. Jestem przekonana, że ty też wielokrotnie zaskoczysz się efektami własnych prób. Taki proces przynosi niesamowitą frajdę i satysfakcję, zwłaszcza wtedy, gdy przy użyciu niepozornego narzędzia uda się uzyskać coś oryginalnego. Testuj śmiało: klamerki, spinki, grzebienie, szczoteczkę do zębów, skuwkę flamastra, wszystko co karbowane, faliste i kanciaste. Puść wodze fantazji i baw się!

KROK 3. Dodaj odpowiednie media (opcjonalnie)

Tylko w sytuacji kiedy stosujesz farbę akrylową. Dodaj odrobinę medium do farby i dokładnie rozprowadź ją na paletce, aż do momentu uzyskania jednolitej konsystencji.

KROK 4. Nakładaj farbę na płótno

Przyszedł czas na realizację pomysłu w technice impasto. Nakładaj na płótno lub inną wybraną powierzchnię farbę przy użyciu wybranego narzędzia. Wykonuj śmiałe i zdecydowane ruchy, uwalniając tym samym swoją ekspresję twórczą. Możesz zmieniać sposób nakładania farby i narzędzia, by różnicować fakturę.

W jaki sposób nakładać farbę na płótno?

Poza przypadkowymi ruchami, które tworzą najbardziej oryginalne i niepowtarzalne efekty możesz również stosować określone kierunki nakładania farby: modeluj krople lub uformuj szpic, rozciągaj ją, twórz fale lub ostre wykończenia.

Wyjdź poza schemat

Kurczowe przestrzeganie zasad w sztuce wprowadzą w obraz nudę i monotonię. Sztuka sama w sobie kojarzona jest z brakiem ograniczeń. Ukierunkowana jest na nowe, oryginalne i kreatywne pomysły. Im bardziej artysta jest odważny i szalony, tym bardziej jego twórczość jest wyrazista i atrakcyjna dla odbiorcy. Jest to jedna z niewielu dziedzin, która pozwala nam praktycznie na wszystko. Nawet kiedy artysta zdecyduje się na kontrowersyjny akt twórczy, zostanie on uznany za absolutnie dopuszczalny, tłumaczony niepowtarzalną wizją autora.

Warto jest zatem podejmować ryzyko i próbować nowych rzeczy. Przekształcanie dotychczas znanych technik, ulepszanie ich i modyfikacja mogą pozytywnie wpłynąć na twój rozwój twórczy, co ostatecznie wyróżni cię z tłumu. Świadczy to o dużej kreatywności twórcy i otwarciu na eksperymenty artystyczne.

— Martyna

---

… a w przerwie malowania czytaj więcej o malowaniu na moim blogu! Miłego zaczytania! eM.

Jak malować plażę? Obraz: Morski, 6 kroków

Jak malować torebkę? Motyw japońskiej wiśni, 4 kroki

Jak malować oczy? 5 kroków